گزارش کلی در مورد واحد های بهره برداری نفت و گاز ازجمله کرنج پارسی و دیگر اطلاعات نفتی
این گزارش کاملا دقیق و ایده ال است
کلمه ی Petroleum (نفت) از دو عبارت لاتین petra و oleum به معنای «نفت سنگ» مشتق شده و به هیدروکربن هایی گفته می شود که در لایه های رسوبی زمین به صورت گاز، مایع، مواد نیمه جامد و یا جامد حضور دارند استفاده از نفت در جهان تاریخی بسیار کهن دارد و نفت خام به عنوان ارزان ترین سوخت مایع از گذشته های بسیار دور در نقاط مختلف جهان استفاده می شده است تحقیقات باستان شناسان نشان می دهد که استفاده از نفت خام به 5 تا 6 هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد
اولین کاربردهای نفت به مصارف محدودی مثل دارویی و نفوذناپذیر کردن تجهیزات و مصالح ساختمانی محدود می شد چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح مردم دجله و فرات قیر را به عنوان ملات، ساختمان ها به کار می بردند همچنین در ساخت بناهای مختلف مانند قلعه های شهر بابل، دیوار بزرگ چین و سدهای قدیمی نیز از نفت به خصوص قیر یا آسفالت به عنوان عایق در برابر آب استفاده شده است بقراط دانشمند یونانی، 3 تا 4 قرن پیش از میلاد مسیح در دستورالعمل های پزشکی زیادی به استفاده از مواد نفتی اشاره کرده است کاوش های باستانی در ایران نیز نشان داده است که ساکنین کشور ما از 5 تا 6 هزار سال پیش، قیر را به عنوان ملات در ساختمان و یا برای نصب و به هم چسباندن جواهرات و ظروف سفالین و اندود کردن کشتی ها به کار می بردند
همان طور که گفته شد استفاده از نفت خام، تاریخچه ای بسیار طولانی دارد، اما تولید و بهره برداری صنعتی از نفت خام از سال 1846 با کشف روش های نوین پالایش نفت آغاز شد در سال 1848 اف ان سمیونف اولین چاه جدید نفت را در روسیه حفر نمود آمریکایی ها نیز در 27 آگوست 1859 با حفر چاهی به عمق 22 متر و با ظرفیت 35 بشکه در روز که در شهر تیتسویل، ایالت پنسیلوانیا که توسط شخصی به نام ادوین دریک حفر شده بود شروع به بهره برداری صنعتی از نفت خام نمودند
در سال 1908 میلادی برای نخستین بار نفت در ایران و در شهر مسجدسلیمان کشف شد و در حوضه ی خلیج فارس نیز اولین بار در کشور بحرین و در سال 1923 به نفت رسیدند هم اکنون نیز عمیق ترین چاه دنیا، چاهی در لویزینای آمریکا می باشد که 6500 متر عمق دارد
این مایع سیاه یا قهوه ای تیره که رویای کیمیاگران را به واقعیت تبدیل نمود! پس از آب فراوانترین مایع در بخش های بالایی پوسته زمین است اگرچه کمی اغراق آمیز به نظر می رسد ولی زندگی در جهان امروز بدون این مایع قهوه ای تیره که بوی نامطبوعی نیز دارد غیرممکن خواهد بود
از نفت هم برای سوختن و هم برای ساختن استفاده می شود بر اساس مطالعات آماری از هر بشکه نفت خام حدود 87 درصد آن برای سوختن و سوزاندن تولید انرژی و 13 درصد آن برای ساختن آنچه از نفت می سازند، مورد استفاده قرار می گیرد
مندلیف دانشمند روسی ده ها سال پیش هشدار داد که: سوزاندن نفت برای تولید انرژی مانند آن است که اجاق آشپزخانه را با سوزاندن اسکناس با پشتوانه، روشن نگه داریم
مقدمه
1-1- پیدایش نفت خام
نفت خام مخلوطی هزاران هیدروکربن مختلف به همراه مقادیر کمی گوگرد، اکسیژن، نیتروژن، آب و نمک های معدنی است منشأ و نحوه ی تولید نفت خام دقیقاً مشخص نیست دانشمند روسی «ام ال لومونوسف» در اواسط قرن هیجدهم درباره ی منشأ نفت خام چنین می نویسد: این مواد «نفت سنگ، قیر مایع و نفت خام» که به شکل روغن سیاه و از جنس ذغال سنگ و ذغال قهوه ای هستند، همراه حرارت از زیر زمین خارج می شوند و این تولد نوع دیگری از مایعات و مواد سخت و خشک و قابل اشتعال است بنابراین بیش از 200 سال است که ماهیت نفت حاصل از ذغال سنگ به ترکیبات که ابتدا به ذغال سنگ و سپس به نفت تبدیل شده اند نسبت داده می شود دانشمندان دیگری نیز نظریه هایی درباره ی ماهیت نفت خام ارائه کرده اند در همه ی نظریه های قرن نوزدهم بر منشأ آلی نفت خام تأکید شده و بیشتر در گیاهی یا حیوانی بودن ماده ی اولیه آن بحث و اختلاف نظر بوده است در سال 1886 «برتلت» نظریه ی معدنی بودن ماهیت نفت خام را ارائه کرد مطابق نظریه ی او ماده ی اولیه تشکیل دهنده نفت خام استیلن است از واکنش فلزات قلیایی و کربنات ها، کربیدها و از واکنش کربیدها با آب، استیلن تولید می شود که در نهایت در دما و فشار بالا به نفت تبدیل می شود نظریه ی منشأ معدنی نفت که در اوایل قرن بیستم اکثر شیمیدان ها و زمین شناسان آن را پذیرفته بودند امروز رد شده است
هم اکنون نظریه منشأ آلی نفت خام از دیگر نظریه ها قابل قبول تر است به نظر می رسد که میکرو ارگانیسم ها، که به تعداد زیادی در اقیانوس ها، دریاها، دیاچه ها و مرداب ها زندگی می کنند، منشأ آلی مواد نفتی هستند حدود 90 درصد از این میکوارگانیسم ها را پلانکتون ها تشکیل می دهند این موجودات پس از مرگ در کف دریاها رسوب می کنند و با رسوبات مختلف مخلوط شده ولی تنها بخش کمی از آنها به نفت تبدیل می شوند زیرا باکتری های هوازی، بیشتر اجساد پلانکتون ها را در حین سقوط به کف دریاها از بین می برند این میکروارگانیسم ها با گذشت زمان در اثر فشار، حرارت و فعالیت باکتری های غیر هوازی به موادشیمیایی ساده تری مثل هیدروکربن ها، آب، دی اکسیدکربن و سولفید هیدروژن تبدیل می شوند گازها و مایعات «آب و نفت» تشکیل شده از منبع اصلی «سنگ مادر- Source Rock» در اثر نیروهای مختلفی مثل وزن، رسوبات فوقانی به سمت لایه های بالایی و مناطقی با قابلیت نفوذ بیشتر حرکت می کنند تا به یک لایه نفوذ ناپذیر به نام «نفت گیر- Oil trap» برسند (شکل
فهرست مطالب
عنوان صفحه
شماتیک از پروسه استخراج تا مصرف نفت خام 11
فصل اول : آشنایی کلی با مکان کارآموزی
شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب 13
شرکت بهره برداری نفت و گاز آغاجاری 14
فصل دوم : ارزیابی بخش های مرتبط با رشته علمی کارآموزی
میدان نفتی کرنج 18
علل تأسیس واحدهای بهره برداری 19
واحد بهره برداری کرنج 20
چاه های موجود در واحد کرنج 22
وسایل سرچاهی 23
وسایل کنار چاهی 25
تفکیک 27
شرح فرآیند کارخانه کرنج 28
مجتمع تفکیک 31
اشکال در عمل تفکیک 34
گاز تولیدی در کارخانه بهره برداری کرنج 37
تأسیسات جانبی کارخانه 38
فصل سوم : آزمون آموخته ها نتایج و پیشنهادات
فصل اول
«آشنایی کلی با مکان کارآموزی»
شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب
سابقه ی اکتشاف نفت در مناطق نفت خیز جنوب ایران به سال 1287 خورشیدی ( 1908 میلادی) بر می گردد در این سال در پی تلاش چند ساله ی حفاران و کاوشگران نفت در مناطق شمال غرب و جنوب کشور اولین چاه نفت خاورمیانه با تولید اقتصادی، در میدان نفتون مسجد سلیمان حفر و در عمق 338 متری به نفت رسید بهره برداری از این چاه که با تولید 500 بشکه در روز عملاً از سال 1290 خورشیدی آغاز شد، سر آغاز فعالیت صنعت نفت ایران محسوب می شود
پس از پیدایش نفت در مسجد سلیمان، عملیات کاوش برای کشف مخازن دیگر ادامه یافت و در پی آن حوزه های نفت خیز هفتگل (1306)، آغاجاری (1315)، بینک (1328)، اهواز (1337)، بی بی حکیمه (1340)، مارون و کرنج (1342) و پارسی و رگ سفید (1343) کشف و مورد بهره برداری قرار گرفت مجموعه ی این میدان ها با تمامی تأسیسات، کارخانجات و خطوط لوله مورد نیاز تولید، فرآورش و انتقال نفت به پالایشگاه های داخلی و پایانه های صادراتی نفت خام، هم اکنون بخش عمده ای از مناطق نفت خیز جنوب را تشکیل می دهد
تا قبل از دهه ی 50 فعالیت های مربوط به اکتشاف و تولید در شرکت سهامی اکتشاف و استخراج متمرکز بود و مرکز عملیات این شرکت که مسئولیت برنامه ریزی، تهیه منابع مالی، نحوه ی برداشت از مخازن و همچنین توسعه میدان ها و تأسیسات فنی را به عهده داشت، در مسجد سلیمان مستقر بود
در آغاز دهه ی 50 به دلیل شتاب گرفتن روند فعالیت های تولید نفت و گاز و عملیات اکتشاف و حفاری «شرکت خاص خدمات نفت ایران» یا «اسکو» به عنوان شرکت پیمانکار طرف قرارداد شرکت ملی نفت ایران، تشکیل و انجام تمامی فعالیت های اکتشاف، برنامه ریزی و اجرای عملیات حفاری، نصب و راه اندازی تأسیسات خطوط لوله، مطالعه ی میدان ها و تهیه طرح پیشنهادی برنامه های توسعه و ازدیاد ظرفیت برداشت و نیز برآورد بودجه های ارزی و ریالی را برعهده گرفت